Ks. dr Tomasz Czernik – proboszcz
Ks. Dawid Stasiak – wikariusz
Dk. Wojciech Dąbrowski – diakon stały
Dk. Piotr Sztuba – diakon stały
Kim są diakoni stali ?
Diakonat stały jest dziś integralną częścią życia Kościołów katolickich wszystkich kontynentów i odgrywa w nich znaczącą rolę, choć kiedyś zniknął aż na tysiąc lat…
50 lat temu papież Paweł VI przywrócił w Kościele rzymskokatolickim – po tysiącu latach „przerwy” – posługę diakonatu stałego. Zrobił to, ogłaszając 18 czerwca 1967 r. motu proprio „Sacrum diaconatus ordinem” z ogólnymi normami przywrócenia tego kościelnego urzędu. Do tego czasu święcenia diakonatu otrzymywali jedynie bezżenni mężczyźni, kandydaci do stanu kapłańskiego. Pierwszych pięciu żonatych mężczyzn wyświęcono na diakonów w 1968 r. w katedrze w Kolonii. Diakonat stały jest dziś integralną częścią Kościołów katolickich wszystkich kontynentów i odgrywa w nich znaczącą rolę, szczególnie w Ameryce Północnej i Europie Zachodniej. Obecnie na świecie posługuje ponad 50 tyś. stałych diakonów w 129 krajach.
W Europie Środkowo-Wschodniej, w tym także w Polsce, posługa diakona stałego była jednak do niedawna prawie nieznana. Wprowadzili ją polscy biskupi 20 czerwca 2001 r. podczas 313 zebrania plenarnego Konferencji Episkopatu Polski w Łowiczu. Obecnie w strukturach diecezjalnych w Polsce posługuje 120 diakonów stałych. W diecezji legnickiej siedmiu.
Co robi diakon stały?
Diakon stały może chrzcić, odprawiać nabożeństwa, błogosławić śluby, prowadzić pogrzeby, udzielać komunii i głosić kazania. W odróżnieniu od kapłana nie może jednak sprawować Eucharystii, spowiadać i udzielać sakramentu namaszczenia chorych.
Podczas święceń diakonatu, których udziela im biskup przez nałożenie rąk na ich głowy, ślubują posłuszeństwo ordynariuszowi swojej diecezji i jego następcom. Zobowiązani są również, tak jak inne osoby duchowne, do codziennego odmawiania modlitwy brewiarzowej. Diakoni kawalerzy lub wdowcy ślubują celibat. A diakon, który zostanie wdowcem nie może się po raz kolejny ożenić.
Jak zostać diakonem stałym?
O przystąpieniu do diakonatu stałego decydują normy Kodeksu prawa kanonicznego i wytyczne krajowych konferencji biskupich. Warunkami wstępnymi przystąpienia do diakonatu stałego są odpowiednie kwalifikacje duchowe i fizyczne, m.in. zdrowie fizyczne i psychiczne, głęboka religijność, łatwość nawiązywania kontaktów międzyludzkich, zaangażowanie w prace charytatywne.
Według prawa kanonicznego kandydat do diakonatu stałego – mężczyzna nieżonaty i zobowiązujący się do celibatu – może przystąpić do święceń po ukończeniu 25. roku życia. Kandydat związany małżeństwem musi mieć ukończonych 35 lat i posiadać pisemną zgodę żony. Episkopaty danego kraju mogą jednak wydać zarządzenie o podwyższeniu wieku kandydatów do diakonatu (KPK 1031 § 2, 3). Prawo kanoniczne nie wyznacza górnej granicy święceń.
Kandydaci do diakonatu, zgodnie z przepisami Konferencji Episkopatu, powinni otrzymać odpowiednią formację. Jeśli nie ukończyli studiów teologicznych, powinni odbyć specjalny, co najmniej trzyletni kurs, podczas którego zdobędą odpowiednią wiedzę teoretyczną i praktyczną. W ostatnim roku nauki przyszły diakon powinien odbyć praktykę we wspólnocie parafialnej, sprawując m.in. posługę lektora i akolity.
Strój diakona stałego
Strój liturgiczny diakonie stanowi alba z przewieszoną przez lewe ramie stułą oraz dalmatyka. Diakon stały może chodzić w stroju duchownych koloratce lub sutannie.
Jak zwracać się do diakona stałego ?
Najlepszą formą jest: diakonie. np. Diakonie Marku.
Czy diakon stały otrzymuje wynagrodzenie za posługę ?
Nie. Diakon stały utrzymuje się z pracy rąk własnych.
Historia diakonatu stałego
Diakonat stały jako posługa o charakterze sakramentalnym mężczyzn żonatych lub zobowiązujących się do życia w celibacie różni się od posługi diakonów, którzy przyjmują te święcenia na drodze do kapłaństwa. Historia diakonatu stałego sięga czasów apostolskich. W Liście do Filipian (Flp 1,1) Paweł Apostoł wymienia diakona obok biskupa. Diakon pełnił funkcje liturgiczne, nauczycielskie i charytatywne w Kościele i w związku z tym musiał posiadać określone kwalifikacje moralne, które św. Paweł wymienia w Pierwszym Liście do Tymoteusza (1 Tym 3,1-13).
Również pisma Ojców Kościoła potwierdzają od początku hierarchiczną strukturę Kościoła, łącznie z urzędem diakonatu. Dla św. Ireneusza z Antiochii Kościół bez biskupów, prezbiterów i diakonów był nie do pomyślenia. W swoich pismach podkreślał, że służba ta jest niczym innym jak „służbą Jezusa Chrystusa, który od początku wszystkich czasów był u Ojca i objawi się na końcu czasów”. Stąd – jego zdaniem – „diakoni nie są powołani do służby przy stole, lecz są sługami Kościoła Bożego”.
Do V w. w Kościele zachodnim diakonat był instytucją kwitnącą, a jego rolę i pozycję potwierdzały liczne sobory oraz praktyka kościelna. W następnych wiekach, z różnych powodów, diakonat zanikł, stając się jedynie stopniem przejściowym do kapłaństwa. W XVI w. Sobór Trydencki dążył do wskrzeszenia tego urzędu, lecz nie powziął żadnych konkretnych uchwał w tej sprawie.
Urząd i święcenia diakonatu zachowały Kościół prawosławny i związane z Rzymem Kościoły wschodnie (syryjski i koptyjski), w których diakoni pełnią nadal funkcje liturgiczne i charytatywne. W czasach reformacji Marcin Luter i Jan Kalwin zauważyli brak diakonatu w kanonie urzędów Kościoła, ale tylko ten ostatni wprowadził go u ewangelików reformowanych.
W XX w. w Kościele katolickim myśl o wznowieniu diakonatu stałego pojawiła się w latach 30. w środowisku niemieckiego Caritasu. Jednak dopiero po II wojnie światowej potrzeba misji i sytuacja tamtejszego Kościoła katolickiego inspirowały konieczność jego reaktywowania. W 1951 r. Hannes Kramer założył we Fryburgu Bryzgowijskim pierwszy ośrodek diakonacki, grupujący małżeństwa, z których mężowie pragnęli poświęcić się służbie diakońskiej, będąc jednocześnie ojcami. Następnie ośrodki takie zaczęły powstawać również w innych regionach Niemiec, we Francji, Austrii, w Ameryce Łacińskiej.
Sobór Watykański II o diakonacie stałym
W okresie przygotowującym II Sobór Watykański zamiar przywrócenia diakonatu stałego wspierał m.in. wybitny teolog niemiecki Karl Rahner SJ. To właśnie on jako jeden z soborowych ekspertów przyczynił się do wniesienia tego problemu pod obrady soborowe. Ostatecznie Sobór Watykański II postanowił przywrócić diakonat stały, co zapowiedziała Konstytucja dogmatyczna o Kościele („Lumen Gentium”) z 1964 r. Sobór Watykański II zadecydował, że należy przywrócić diakonat stały „jako właściwy i trwały stopień hierarchiczny” oraz, że można go udzielać „mężom dojrzałym, również żyjącym w stanie małżeńskim, a także zdatnym do tego młodzieńcom, dla których jednak obowiązek celibatu winien pozostać w mocy” (LG art.29).
Wskazania soboru wypełnił Paweł VI. Najpierw 18 VI 1967 r. ogłosił motu proprio „Sacrum diaconatus ordinem” z ogólnymi normami przywrócenia diakonatu stałego. W rok później ten sam papież w konstytucji apostolskiej „Pontificalis romani recognitio” zaaprobował ryt, w jakim należy udzielać święceń prezbiterom i diakonom oraz określił ich formę i treść. Ostatecznie 15 VIII 1972 r. w liście apostolskim „Ad pascendum” Paweł VI ustalił dokładne warunki dopuszczenia i wyświęcania kandydatów na diakonów. Istotne elementy regulacji prawnych, dotyczących diakonatu stałego, zawarte w powyższych dokumentach, weszły do ogłoszonego 25 stycznia 1983 r. przez Jana Pawła II nowego Kodeksu prawa kanonicznego. O diakonacie stałym mówi również ogłoszony 11 października 1992 r. nowy Katechizm Kościoła katolickiego w artykule dotyczącym sakramentu święceń (punkty 1569-1571).
W związku z problemami wyświęcania świeckich na diakonów i kryzysem tej formy posługi w wielu krajach, 22 lutego 1998 r. Kongregacje: ds. Duchowieństwa i Wychowania Katolickiego wydały wspólnie dokumenty dotyczące formacji diakonów stałych: „Podstawowe normy formacji diakonów stałych” oraz „Dyrektorium o posłudze i życiu diakonów stałych”. Oba dokumenty podkreślają odpowiedzialność biskupów i wspólnot kościelnych za przygotowanie diakonów stałych do przyjęcia święceń i podjęcia wynikających z nich obowiązków.
Program formacji przyszłych diakonów powinien obejmować wymiar ludzki, duchowy, doktrynalny i pastoralny. Dokumenty wyjaśniają status prawny diakona, jego prawa i obowiązki, inkardynację oraz wynagrodzenie. Podkreślają, że diakonat jest sakramentem, który „wewnętrznie i bardzo istotnie związany jest z kapłaństwem Chrystusa”. Wyświęcony diakon postępuje tak samo jak ksiądz „in persona Christi”, choć nie we wszystkich posługach.
na podstawie artykułu z 2017 roku : ARTYKUŁ